Schapen als detective
Herder George van een kudde schapen in Ierland wordt ’s ochtends in de wei gevonden. Hij is vermoord met een schep die dwars door hem heen is gestoken. Als de mensen uit heet naburige dorp niets doen en de politie ook al geen onderzoek instelt, zit er voor de schapen niets anders op dan zelf op onderzoek uitgaan om het mysterie rond hun goede herder op te lossen, aldus het debuut van de Duitse schrijfter Leonie Swann in Daar buiten loopt een schaap.
Swann, die filosofie, psychologie en Engelse literatuur studeerde, laat de schapen met elkaar ‘blaten’ en schept een hele samenleving op een weide aan de kust van Ierland. De schapen kunnen de mensen verstaan, maar het gepraat van de dieren blijft in mensenoren gewoon geblaat. De dieren zwerven door het dorp om de mensen af te luisteren en begrijpen langzaam wat er achter de moord zit. Maar hoe moeten ze dat aan de mensen duidelijk maken? Dat is eigenlijk nog hun moeilijkste opdracht.
In haar boek verstopt de schrijfster allerlei verwijzingen naar de literatuurgeschiedenis. Een duidelijke verwijzing naar Agatha Christie is natuurlijk het slimste schaap, miss Maple. Maar ook Shakespeare ontbreekt niet.
Het is idee om een dierensamenleving te creëren met slimme, domme, dominante, volgers en leiders te maken is origineel maar niet nieuw. George Orwell schreef al in 1945 zijn beroemde boekje Animal Farm. De dieren grijpen in dat boek de macht, maar uiteindelijk draait het uit op een nieuwe dictatuur. Het boek van Orwell was een nauwelijks verkapte aanklacht het communistische Rusland.
Zo’n klassieker zal Daar buiten loopt een schaap niet worden. Het mist de diepgang en maatschappijkritiek van Orwells meesterwerk. Swanns schapenwereld is daarvoor niet verrassend of beangstigend genoeg. Maar Leonie Swann heeft wel een erg vrolijke thriller over een Iers dorp geschreven. Langzaam blijkt dat er veel meer aan de hand is dan de eenvoudige moord op herder George. Zo krijgen de schapen als zij naar een andere wei lopen een pakje met gras verborgen op hun wollige lijven. Dat blijkt later wiet (‘grass’) te zijn en George is onderdeel van een smokkellijn.
Het moet gezegd, Daar buiten loopt een schaap is een heel geslaagd boek, waar ze in Duitsland de prijs voor het beste debuut mee won. Verrassende en origineel met leuke vondsten en dialogen. Echt veel vaart krijgt het verhaal niet, maar dat wordt goed gemaakt doordat de schapen echt menselijke trekjes krijg. Het maakt Leonie Swanns boek heel lekker leesbaar.