De Engelse schrijver John le Carré is zijn carrière als auteur in 1963 begonnen met zijn boek Spion aan de muur. Het genre van de serieuze spionnenroman bloeide in de jaren van de Koude Oorlog op. Nu na 56 jaar verschijnt opnieuw een spionnenroman van de hand van de meester: Spion buiten dienst. Daarmee is de cirkel rond: van een spion in dienst van MI6 naar een buiten dienst.

Natuurlijk zijn er meer schrijvers die op hoge leeftijd nog steeds heel goede boeken schrijven. Maar het komt toch niet zo heel vaak voor dat een auteur, die in 1963 met een bestseller debuteert, een dag voor zijn 88ste verjaardag zijn nieuwe roman over spionage presenteert. Van Spion aan de muur via een serie romans over spionnen, verraad, terrorisme uiteindelijk naar Spion buiten dienst dat 17 oktober is verschenen. John le Carré is 19 oktober 88 jaar geworden.

In zijn nieuwe boek keert de grootmeester terug naar het genre dat hem zoveel roem bracht: de wereld van de spionnen. Na jaren in Rusland en de voormalige Oostbloklanden voor de Engelse geheime dienst te hebben gewerkt, keert Nat terug naar Londen. Hij is op een leeftijd dat de actieve buitendienst niet meer tot de mogelijkheden behoort en hij vreest dat hij op straat zal worden gezet. Zijn vrouw Prue, die als advocaat in Londen werkt, hoopt daar ook op want zij is helemaal klaar met dat geheimzinnige gedoe van de dienst. Maar tot zijn verrassing krijgt Nat een nieuwe opdracht: leider van een klein en bijna vergeten team in Londen dat nauwelijks interessante dubbelspionnen begeleidt. Zuchtend aanvaardt hij de klus. Maar het gezapige van het team verandert snel als er een bericht van een overloper binnenkomt die staatsgeheimen aan Moskou wil verklappen. Nat en zijn team zetten een val, maar dat loopt voor Nat helemaal fout af.

Spion buiten dienst is opnieuw een ‘echte Le Carré’. Prachtig opgebouwd plot, goed uitgediepte karakters en een schrijfstijl die zo veel meer is dan het niveau dat lezers in een spannend boek verwachten. Een zin zo lang als een alinea is zeker geen uitzondering en de beschrijving van de gebeurtenissen, het ritme van de taal, gewoon een genot om te lezen. En dan komt daar nog bij dat John le Carré weet waarover hij schrijft. Ooit in een grijs verleden werkte hij immers zelf voor de inlichtingendienst. Samen met collega-auteur Len Deighton heeft Le Carré jarenlang dit genre van de spionnenroman gedomineerd.

Na het einde van de koude oorlog en het verdwijnen van de Sowjet Unie als vijand, heeft John le Carré zich lang gericht op het schrijven van romans over de karakteristieke problemen van zijn tijd. Het had echter altijd iets te maken met infiltratie, undercover, spionage. Al was de vijand dan niet meer het communisme. Zo schreef hij De Lokvogel (The little drummer girl) over het Israelisch-Palestijnse conflict, waarvan een spannende tv-serie is gemaakt. Ook andere boeken van de schrijver zijn succesvol verfilmd.

In Spion buiten dienst voegt de schrijver nog een extra dimensie aan zijn verhaal toe: hij laat onverbloemd zijn licht schijnen op de huidige toestand in de wereld. President Trump en de Russische leider Poetin vindt hij helemaal niks. Aan die twee zou je de wereld niet over moeten laten, vindt hij. En van de Brexit en de hardline brexiteers als Boris Johnson laat de oude schrijver geen spaan heel. In zijn ogen verwordt het Verenigd Koninkrijk door het verlaten van Europa tot een afhankelijke kolonie van de Verenigde Staten en daar voelt hij niets voor.

Met de terugkeer van Le Carré naar de spionageroman en door de loop van het verhaal, krijg je als lezer het gevoel dat de beroemde auteur met dit boek weer terug is waar hij ooit begon. Maar dan wel aan het eind van zijn dienst. Spion aan de muur was het verhaal van een spion in actieve dienst die uit het communistische Oost-Duitsland over de Berlijnse muur moet zien te komen. Die Berlijnse muur is er niet meer net zo min als het Oostblok. Maar nu is toch Rusland weer de vijand en de spion die daarmee wordt geconfronteerd, vertrekt uit dienst. Het is alsof John le Carré als auteur naar zijn boeken en personages omkijkt en zwaait om afscheid van hen te nemen. Dat zou wel jammer zijn, want elk nieuw boek van deze verteller is telkens weer een genot om te lezen.

Bestel direct van de uitgever via deze link