Waardering:

Idealisme in een thriller

De grenzeloze hebzucht is eigenlijk de echte moordenaar in het nieuwe boek van de Zweedse auteur Arne Dahl. In zijn boeken laat hij altijd wel een kritisch geluid horen over de hedendaagse samenleving, maar in Amsterdam-Stockholm volstond dat niet meer voor hem. ‘Ik wilde niet bij kritiek blijven, maar ook een richting geven. Het geeft dit boek een idealistisch tintje’.

In zijn nieuwe boek spelen de rechercheurs van de geheime politieafdeling van Europol weer de hoofdrol. Dit keer draait het om de strijd tegen een bende meedogenloze mensenhandelaren. De Europol-agenten houden de vermoedelijke leiders van de bende in de gaten, die zich verschuilen in een Amsterdams grachtenpand. Tegelijk wordt in Stockholm een wetenschapper vermoord die de oplossing heeft gevonden om elektrische auto’s net zo makkelijk te laten tanken alsof ze op benzine of diesel rijden. Ook die zaak belandt op het bureau van Europol.
In het boek hekelt Arne Dahl het gebrek aan sturing door de politiek, nationaal en Europees. Daarnaast neemt de schrijver stelling tegen de ‘alleen staan we sterker’ mentaliteit die zich van Europese burgers meester lijkt te maken. Amsterdam-Stockholm is dan ook een thriller waar de politiek een belangrijke rol speelt. Nog meer dan in zijn eerdere boeken, geeft Arne Dahl toe. Arne Dahl: ‘Dat is gekomen doordat het gevoel van optimisme in Europa min of meer is verdwenen. Er is een andere context gekomen door de migratiestroom. Hoewel alles gewoon doorgaat, de georganiseerde en internationale misdaad, de maffia, globalisering, wordt alles daar nu door overschaduwd. Er is nauwelijks nog plaats voor de nuance. Je bent voor of je bent tegen migratie, Europa, ‘Brussel’. Iets er tussen kan blijkbaar niet meer. Er zijn nieuwe spelregels nodig. Maar ik zie nog geen enkele politicus die opstaat en zegt: hoe op met al die onzin. En zo’n politicus zou er wel moeten zijn’.
De politiek is er voor het beschermen wat zwak en arm is, vindt Dahl. Wat sterk is, overleeft zelf wel zonder hulp van de overheid. ‘Met een klein deel van de winst van grote bedrijven, als de olie-industrie, zou Griekenland weer op de been zijn geholpen. En in die zin heeft het boek een idealistisch tintje. Natuurlijk ben ik niet naïef. We hebben het kapitalisme nodig. Maar het zou met meer solidariteit tussen mensen gepaard moeten gaan, minder een maatschappij die puur op geld is gericht. Er is geen grens meer aan de hebzucht. De bonussen van banken zijn weer terug, de beloningen bij de grote bedrijven zijn enorm. Waarom hebben mensen zoveel nodig? Het gaat niet meer om wat je met geld kan doen, het gaat alleen nog maar om dat geld zelf. Ik wil echt niet terug naar de jaren zeventig en de sociale welvaartstaat van toen. Die is er niet meer en die komt ook niet meer terug. Dat moeten we gewoon accepteren. Er is gewoon geen ruimte meer voor idealisme. Ook niet in de politiek. Dus wordt ook de politicus een zakenman. Of een populist’.

Past die maatschappijkritiek in een spannend boek? Blijft het dan wel een thriller?
Arne Dahl: ‘Misdaad kan je niet los zien van de samenleving waarin het wordt gepleegd. Het verhaal is voor mij begonnen, toen ik las over een bende uit Oost-Europa die zich bezig houdt met mensenhandel. Zij ontvoeren gehandicapte mensen, heel vaak Roma uit Roemenië, en dwingen die mensen in West-Europese te gaan bedelen. Het zijn eigenlijk een soort moderne slaven. Dat cynisme heeft mij aan het denken gezet. Het is de basis van het boek: een blinde bedelaar die door de oorlog in de Balkan loopt en terug gaat naar zijn geboorteplaats en in een tehuis zich voorbereid op het einde. Hij wordt daar echter ontvoerd en moet in Zweden gaan bedelen’.

Amsterdam-Stockholm is deel drie van de serie over het geheime opcop-team van Europol. Hoeveel delen volgen er nog?
Arne Dahl: ‘Ik heb nog een vierde deel geschreven, maar hierna ga ik terug naar de basis van de misdaadliteratuur. Minder dikke boeken, misdaadverhalen. Ik verlaat opcop zolang het onduidelijk is hoe het in Europa verder gaat. Eerst is er de Noord-Zuid tegenstelling geweest, tussen Nederland-Duitsland-Zweden tegenover de zuidelijke landen. Daarna de crisis rond Italië en Griekenland en dan nu het democratische gat tussen de Oost-Europese en West-Europese landen. Hoe zal het verder gaan? Komt er door deze crisis rond de migratie een Europese FBI? Wordt opcop werkelijkheid? Pas als dat allemaal duidelijk is, schrijf ik weer over het opcop-team in Den Haag’.

Bestel direct van de uitgever via deze link.